W dniach 19-23 sierpnia 2019 planowana jest w Wiedniu międzynarodowa konferencja: Gwiazdy i ich zmienności obserwowane z kosmosu - 5 rocznica działąnia konstelacji satelitarnej BRITE. Więcej informacji jest dostępnych na stronie konferencyjnej: https://starsandspace.univie.ac.at

Niecodzienne zjawisko zostało zaobserwowane na niebie w 2018 roku przez satelity konstelacji BRITE, kiedy nastąpił wybuch supernowej. Profesor Rainer Kuschnig z Uniwersytetu Technicznego w Graz, analizował codzienne obserwacje nanosatelitów BRITE, kiedy coś niezwykłego zwróciło jego uwagę. Na jednym z monitorów pojawiła się bardzo jasna gwiazda, która nie była widoczna poprzedniego dnia.
"Nigdy nie widziałem czegoś podobnego" napisał prof. Kuschnig do członków międzynarodowego zespołu BRITE. Gwiazdę następnie zidentyfikowano jako nową, powstałą w potężnej eksplozji termojądrowej. Jedynie 5 do 10 nowych jest obserwowanych co roku przez astronomów, co czyni je zjawiskiem bardzo interesującym dla naukowców. Jednak ta gwiazda jest szczególnie wyjątkowa z dwóch powodów.
Po pierwsze, została zaobserwowana i zidentyfikowana znacznie szybciej niż dzieje się to zwykle.
Po drugie, zespół BRITE zdał sobie sprawę, jak wyjątkowo dobre od strony technicznej są instrumenty umieszczone na satelitach BRITE.
Przypomnijmy, że autorem pomysłu i planu naukowego, na których osadza się projekt satelitów serii BRITE, jest profesor Sławomir Ruciński, polski astronom mieszkający od 1984 roku w Kanadzie i pracujący na Uniwersytecie w Toronto. W 2015 roku w CBK PAN miała miejsce uroczystość odznaczenia Prof. Rucińskiego Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski w uznaniu za wybitne osiągnięcia naukowe w dziedzinie astronomii.

Naukowcy Centrum Badań Kosmicznych PAN wzięli udział w finale akcji charytatywnej Choinka Dobrych Serc, który odbył się w Warszawie 17 grudnia 2018 roku.
Choinka Dobrych Serc stawia sobie za cel pomoc wychowankom domów dziecka. Dzięki otwartym sercom 800. wolontariuszy z całej Polski, aż 360 podopiecznych z 14 placówek opiekuńczo-wychowawczych może cieszyć się mikołajkowymi prezentami. Świąteczne upominki zostały wręczone podczas finału akcji, organizowanej po raz drugi przez Fundację Dobrych Inicjatyw. Tematem przewodnim tegorocznego finału był "kosmos". Nie mogło więc zabraknąć na nim najbardziej kosmicznego instytutu w Polsce: Centrum Badań Kosmicznych PAN (CBK PAN).

Nasi naukowcy przygotowali atrakcje dla młodszych i starszych. Dzieci do lat sześciu samodzielnie budowały swojego satelitę BRITE, własne rakiety, a nawet komety. Miłośnicy rozrywek intelektualnych mierzyli się z kosmicznymi łamigłówkami. Młodzież poznawała tajniki organizacji misji kosmicznych, w tym budowy satelitów i instrumentów naukowych powstających w CBK PAN (m.in. dla misji BRITE, Rosetta, BepiColombo, Trace Gas Orbiter).

W maju 2017 austriacki satelita Brite został zarejestrowany podczas obserwacji nieba prowadzonych przez Poznańskie Obserwatorium teleskopem spektroskopowym PST2 umiejscowionym w Winer Observatory w Arizonie. Na animacji można zobaczyć sekwencję 20 obrazów małego fragmentu gwiazdozbioru Oriona. Satelita widoczny jest na kadrach od 8 do 12. Zdjęcia otrzymaliśmy dzięki uprzejmości dr Krzysztofa Kamińskiego z Obserwatorium Astronomicznego Wydziału Fizyki Uniwersytetu im.Adama Mickiewicza w Poznaniu.

W końcu 2016 i na początku 2017 roku ukazało się kilka prac związanych z projektem BRITE. H.Pablo i in. The BRITE Constellation Nanosatellite Mission: Testing, Commissioning, and Operations opisują testowanie, fazę wstępną oraz pracę satelitów BRITE. Autorzy tej pracy pokazują na przykład, jak poradzono sobie z nieoczekiwanymi problemami technicznymi wywołanymi przez promieniowanie kosmiczne o wysokiej energii.

Inna praca naukowa autorstwa G.Handlera i in. Combining BRITE and ground-based photometry for the beta Cephei star ni Eridani: impact on photometric pulsation mode identification and detection of several g modes przedstawia obserwacje BRITE wielokrotnie już wcześniej badanej gwiazdy pulsującej Nu Eridani, które pozwoliły na odkrycie w tej gwieździe kilku nieznanych wcześniej długookresowych oscylacji. J.Daszyńska-Daszkiewicz i in. interpretuje te wyniki (https://arxiv.org/pdf/1612.05820v1.pdf) sugerując, że nieprzezroczystości gwiazdowe, jeden z najważniejszych składników w obliczeniach modeli gwiazd, są w dalszym ciągu niedoszacowane.

W kwietniowym numerze 2016 czasopisma Astronomy & Astrophysics ukazały się pierwsze trzy prace naukowe prezentujące wyniki satelitarnej misji BRITE, w skład której wchodzą dwa pierwsze polskie satelity naukowe, Lem i Heweliusz.
Prace te prezentują wyniki dla czterech jasnych gwiazd nieba południowego, położonych w jednym z pierwszych pól obserwowanych przez BRITE-y, polu Centaura. Są to alfa Circini, beta, eta i mi Centauri. alfa Circini to szybko oscylująca gwiazda Ap (roAp), najjaśœniejsza przedstawicielka tej bardzo ciekawej grupy gwiazd pulsujących typu A z polem magnetycznym, opisywanych modelem tzw. skoœnego rotatora. Oprócz potwierdzenia istnienia dwóch modów pulsacyjnych, dane BRITE pokazały po raz pierwszy, że zmiennoœść rotacyjna wygląda inaczej w paœmie niebieskim i czerwonym (Weiss i in., A&A 588, A54: The roAp star alfa Circinus as seen by BRITE-Constellation).

Druga z badanych gwiazd, beta Centauri (Agena lub Hadar), to układ potrójny z dwoma masywnymi składnikami, które obiegajš œrodek masy po wydłużonych orbitach z okresem równym około 357 dni. Analiza danych BRITE pozwoliła na odkrycie aż 17 modów pulsacji, w tym pulsacji w modach akustycznych i grawitacyjnych, co czyni z tej gwiazdy hybrydową gwiazdę typu ß Cephei/SPB. Do tej pory znane były tylko dwa mody. Ponieważ ß Cen ma bogate archiwum obserwacji, analiza połączonych danych spektroskopowych i interferometrycznych pozwoliła na wyznaczenie mas głównych składników równych 12.0 i 10.6 masy Słońca z dokładnośœcią około 1%. Masy te zostały użyte do wstępnego modelowania pulsacji. Wobec możliwoœci analizy bogatej spektroskopii, ß Cen może się stać w przyszłoœści kluczowym obiektem do badań pulsacji typu ß Cephei i SPB w gwiazdach szybko rotujących. Z całą pewnośœcią dzięki obserwacjom BRITE próbka masywnych gwiazd pulsujących, dla których można będzie przeprowadzić modelowanie sejsmiczne, zwiększy się kilkukrotnie. To otwiera pole do szerokiego stosowania asterosejsmologii, mogącej przynieœć przełom w badaniu struktury wnętrz gwiazd masywnych (Pigulski i in., A&A 588, A55: Massive pulsating stars observed by BRITE-Constellation).

Trzecia praca (Baade i in., A&A 588, A56: Short-term variability and mass loss in Be stars) dotyczy dwóch jasnych gwiazd Be, eta and mi Centauri. Gwiazdy Be to bardzo szybko rotujące gwiazdy z okołogwiazdowymi dyskami, dla których mechanizm zasilania w materię dysku jest wielkš zagadkš. Analiza danych BRITE dla eta Centauri przynosi być może przełom, gdyż pokazuje, iż ważną rolę w tym procesie może odgrywać interakcja modów g o zbliżonych częstotliwośœciach. Do tego, aby zweryfikować tę hipotezę, potrzebna będzie analiza fotometrii innych gwiazd Be, a tych w obserwacjach BRITE nie brakuje.

Pierwsza praca naukowa, opracowana na podstawie danych zebranych przez formację nano-satelitów BRITE, odsłania nowe informacje na temat dobrze już zbadanej gwiazdy - Alpha Circini z gwiazdozbioru Cyrkla. Wspomniany artykuł został w styczniu 2016 przyjęty do druku przez Journal Astronomy & Astrophysics i wkrótce będzie opublikowany.
"Nasze analizy danych z satelitów konstelacji BRITE ujawniły zjawiska zachodzące w tej gwieźŸdzie, jakie wcześœniej nie były obserwowane," powiedział Profesor Werner Weiss z University of Vienna, Principal Investigator austriackiego projektu BRITE oraz główny autor publikacji. "Konstelacja BRITE odsłoniła złożone zjawiska dotyczące zarówno rotacji, jak i pulsacji Alpha Circini. Co więcej, zjawiska te różnią się podczas obserwacji przeprowadzanych w różnych pasmach. Uzyskane wyniki jasno pokazują duże możliwośœci pomiarowe całej konstelacji oraz wyjątkowośœć badań naukowych przeprowadzanych za pomocąš miniaturowych teleskopów pracujących w kosmosie." (więcej)

Więcej wydarzeń z życia BRITE-PL.